Ashaba Uxdudê

“Wahare burcanê azmînî re! Rojekê va’ad bîyayî re! Şahîd û şahîd-bîyayî re! Waharê xindaqan pero qehr bî. Ê adirî ser o, konê ê adirî ser o ronişte bî. Mumînan re kerdişê xwu seyr kerdê. Ê mumînan ra hers bîyaye bî. Çira? Mumînan îmanê Allahî kerd be. O Allah metîno û methî re layiqo. O Allah hakîmê azmînan û erdîyo. Û Allah heme çî re şahîdo. Îye ke merdek û cenekê mumînan re ezab kenê û tewbe nêkene, înan re ezabê connimî esto. Îyê ke îman û emelo salîh kene, înan re cennetî este ke înan bin ra röyî (awkî, nehir) şine. (Sureya Buruce: 1-11)
Dewro verîn de je qiral be. Aye hete jî je sîhrbazo îxtiyar be. Rojekê qiralî ra va: “Ez bîya îxtîyar. Mi re je lajek bierşawe. Ez aye re sîhr musnena.” Qiralî aye re je lajek erşawit. Rayerê lajekî ser o je rahîp be. Je roj lajek rayerê xwu ser o şi rahîbî hete. Aya suhbet kerd. Suhbetê rahîbî şi weşê lajekî. Na tepeya raya ke lajek uca ra vêrete, şîye rahîbî hete û no weqt de aye hete tikeyna aresyaye.
Je roj ke lajek resa sîhrbazî hete, seba ereymendişî sîhrbazî lajek kuwa. Bado lajekî na mesela rahîbî ra vate. Rahîbî lajek hana temeye kerd:
“Eke ti sîhrbazî ra tersene, vaji ke ez keye de bîya, eke ti keyeyê xwu ra tersenê, vaji ke ez sîhrbazî hete bîya.” Çend zemanî hana dewam kerd. Rojekê lajekî rayerê xwu ser o je cinawir dî ke manîyo însanan bîye. Lajekî xwu de va: “Îro ez zana ke kam efdalo? Sîhrbaz ya rahîp?” Ju kera grewte xwu dest û hana va:
“Ya Rebbî! Eke girweyê rahîbî efdalo ne heywanî bikişi, tîya ra wa nê însanî şêre.” Lajekî hana va û kera xwu eşti. Cinawir kişt. Însanî uca ra vêretî. Xort uca ra vêret, şi rahîbî hete. Na mesela aye ra vati. Rahîbî aye ra va:
“Ere! Îro ti mi ra efdalê (pîle). Eza vînena ke ti mi ra pîle. Mertebeyê to mi ra bîyo berz. Ti na tepeya je îmtixan vîyarnenê. Eke ti kune îmtîxanî mîyan, kesî ra behsê mi meke.”
Xortî dest ra kûrî û nêweşîya sipebîyayîşî (alaca) û zew bîn nêweşînî bîye weş. Je embazê qiralî be. No embaz kûr be. Nê embazî eşnawit ke hana je xort û merdimo rind esto. Çend xalatî grewtî xwu hete, ame keyeyê xortî. Xortî ra va: “Eke ti mi tedawî kene, nê xalatî peroyî aye to yê.” Xortî jî va: “Ez kesî tedawî nêkena. Allah tedawî keno. Eke ti Allahî re îman kene, ez jî seba (qaba) to duaye kena, Allah zî to re şufe dano.” Merdekî no weqt de îman kerd. Allahî jî şufeyê xwu da aye. Bado merdek şi qiralî hete. Zeye verînî aye hete nişt ro. Qiralî va:
“Çimê to kamî peyser daye to?” Merdekî va: “Rebbê mi.” Qiralî va: “Bêxejîya mi Rebbê to kamo?” Merdekî va: “Rebbê mi û Rebbê to Allaho!” Qiralî lezi ra merdek da tepiştiş û aye re zulm kerd. Hinti zulm û şîkenc kerd ke, merdekî cayê xortî va. Eskerî şî xortî hete. Xort tepişt. Ard Qiralî hete. Qiralî aye ra va:
“Ey Pitek! Sîhrê to bîyo pîl. Peye sîhrê tuwa çimê kûran bene a û halakê nêweşîya sipebîyayîşî benê rahat. Tîye se kene? Xortî va: “Ez kesî tedawî nêkena. Allah şufe dano.”
Nê cuwabî ser ra qiralî xort da tewqîf kerdiş. Destpekê ezab û zulm û şîkencî kerd. Hinti ezab kerd ke xortî cayê rahîbî va. Naye ser ra rahîp tepişt û da ardiş. Aye ra va: “Dînê xwu berzi!” Aye qebul nêkerd. Eskeran je birik (testere) da ardiş. Serêyê rahîbî ra cîsmê ci kerd di lete. Leteyê rahîbî ginaye war ro.
Bado xort ard. Aye ra zî eskeran va: “Dînê xwu berze!” Aye zî dînê xwu nîyeşt. Qiralî xort kerd teslîmo çend eskeranê xwu. Înan ra va: “Nê xortî berê serê je koy. Serê koy de rayna xortî ra vace ke dînê xo wa berzo. Eke qebul kerd peyser bîyarê tîya. Nê, eke qebul nêkerd koy ser ra berzê bin.”
Eskeran xort girewt û berd serê je koy. Xortî va: “Ya Rebbî! Mi re ti seyîn vazenê hunî kîfayet bike.” Na duaya xortî ser ra koye similerzî girewti. Û eksere qiralî xwu ser ra eştî.
Xort warwaye ame qiralî hete. Qirali xortî ra va: “Embazê mi se bî?” Xortî va: “Allahê mi ardim kerd.” Qiralî rayna emir da, eskeran xort tepişt. Nê xortî berê ju keştî (gemi) mîyan. Uca ra şêrê baharî mîyan. Eke xortî dînê xwu eşt, peyser bîyare, eke nîyeşt aye berze mîyanê baharî.”
Nê qisî ser ra eskeran xort berd mîyanê baharî. Xortî uca de duaya xwu kerde. “Ya Rebbî! Ti seyîn vazenê hunî mi re kîfayet bike.” No weqt de keştî gine awke mîyan ro. Eskerê qiralî peroyî uca de xeniqyaye. Xort warwaye peyser ame qiralî hete. Qiralî va: “Embazê mi se bî?” Xortî va: “Allahî mi re kîfayet kerd.”
Xortî bado qiralî ra hana va: “Eke heta ti emrê mi nêkene, ti nîyeşkene mi bikişe.” Qiralî va: “Ez se bikerî?” Xortî: “Însanan je meydanî mîyan de bîya pêser. Mi zî ju dare ser o girêde. Bado sedeqê (ok torbası) mi ra je tîrî (ok) bigi. Û eke to va “Nimeyê Rebbê xortîya”, o weqt tîrî berze mi. No weqt de ti eşkenê mi bikişe.”
Qiralî zeye xortî kerd. Nîşanê xwu grewt xortî ser. Tîr şi, gina goşê xortî hete. Xortî destê xwu sawit cayê tîrî ra û şi Rumetê Allahî. Naye ser ra xelqî perini je fek ra hîre raye hana va:
“MA ÎMANÊ REBBÊ XORTÎ KERD!..”
Bado eskerî ameye qiralî hete. “Qiralê ma! Ti çi emr kene? Çîyo ke ma tersaye, ame ma sere de. Xelqî imanê Rebbê xortî kerd.”
Qiralî emir da: “Lezi ra serê rayeranê şarî mîyan de xindaqan akere! Û mîyanê xindaqan de adir wekere!”
Qiralî emr kerd ke “Kam dînê xwu nîyerzeno, berze xindaqan û adirî mîyan!” No emir lezi ra ard ca. Aye ke dînê xwu nîyeşt, aye eştî mîyanê adirî.
Bado yew ceneke ardi. Aye hete yew piteko qişkek be. Ceneke tersê û îmtîna kerd. Pitekê ceneke maya xwu ra hana va:
“DAYİKA Mİ! SEBR BİKE. RİND BİZANE KE TÎYA RAYERÊ RAŞTÎ SER O!” (Hadîsa Tîrmîzî)