Müslüman Aile Hayatının Kuralları – Said Havva

Sosyal hayatı “insan” kavramı üzerinden ele aldığımızda gelişim bakımından küçükten büyüğe doğru bir aşama gözümüze çarpar. İnsan zatıyla bir bireydir ve bireyler bir araya gelerek aileyi oluşturur. Aileler toplumu, toplumlar bir araya gelerek daha büyük yapıları meydana getirirler. Burada kademe kademe genişledikçe sosyal yapılarda, kalitenin ve verimin azaldığını görürüz. Sebebi de her merhalenin hak ettiği eğitim ve terbiyenin yeteri kadar karşılanmamasından kaynaklanıyor.
Birey, aile ve toplumu konu alan eserlerin ve kitapların sayısı çoktur. Bu kitapların içinden sadra şifa olanların sayısı da hiç azımsanmayacak kadar fazladır. Said Havva’nın kaleminden çıkmış ve özel olarak Müslüman bir ailenin bilmesi ve her halde uygulaması gereken kuralları içeren ‘Aile Hayatının Kuralları’ isimli küçük hacimli risalesi de onlardan bir tanesi olup birçok ailenin göz ardı ettiği bazı temel hususları ele almış ve anlaşılır bir dille okuyucunun istifadesine sunulmuştur. Ailelerin ders yapmakta ve zaman ayırmakta neredeyse hiç zorlanmayacağı bu eserin kısa sürede anlaşılacağı ve uygulama noktasında fayda vereceği kanaatindeyiz.
Kitap, Müslüman birey yetiştirmek için gösterilen gayretin aile kavramının içini doldurmak için de aynı şekilde sergilenmemesinden hareketle yazılmış bulunuyor. Ferdin yetiştirilmesi ile ilgili alanı dolduran kitapların çokluğuna karşın bu alanda yazılıp çizilen eserlerin sayısının azlığından konunun ehemmiyeti bazen yeterince anlaşılmamakta ve maalesef kitapta bahsi geçen konuların uygulanması noktasında toplumun temel faktörlerinden olan ailelerde ciddi eksiklikler görülmektedir.
Kitabın içeriğindeki on iki başlığı bizler belirli konu başlıkları altında sınıflandırarak bir Müslüman ailenin en çok önemsemesi gereken hususları aşağıdaki şekilde vermeye çalışacağız;
Birincisi: Temizlik ve düzen
Peygamber efendimiz bir topluluğun arasına girdiğimizde veya ziyaretlere gittiğimizde kendimize çeki düzen vermemizi tavsiye etmektedir. Bu konu imanın bir göstergesi olduğu gibi insani ilişkilerin devamlılığı ve sıhhati için de önemli olan bir konudur. Bedenin, elbiselerin ve mekânın temizliğine dikkat edilmediğinde ya da olması gerektiği düzen içerisinde bulunmadığı zaman ziyarete gelen veya ziyaretine gidilen insanlara eziyet verir. Müslümanın temizliğine ve düzenine önem vermesi gereken şeyler arasında özellikle şunlar yer alır: mutfak, tuvalet, banyo ve lavaboların temizliği; bulaşık ve çok toz tutan yerlerin temizliği; haftalık ve periyodik beden temizlikleri ve dişlerin temizliği vs. Ayrıca Müslümanın temizlik konusunda fıkıh kitaplarına başvurup öğrenmesi ve gerekli hükümleri bilmesi icap eder. Tüm bunlarla beraber manevi temizlik boyutunu da unutmamak gerekir.
İkincisi: Aile içinde uyulacak adabı muaşeret ve ilim meclisleri
Aile, büyük ve kapsamlı bir sözcüktür. Dolayısıyla riayet edilecek adap çerçevesi de bir o kadar geniştir: ev içerisinde sesi gereğinden fazla yüksek çıkararak başkalarına rahatsızlık vermemek, herhangi bir kişiyi rahatsız edecek davranışlardan kaçınmak, komşulara eziyet etmemek ve aile içinde vuku bulan şeyleri başka yerlerde dillendirmemek bu çerçevenin içindeki kurallardan sadece bazılarıdır. Bunun yanında, ilim ve ibadet hayatını bir düzene koymak da gerekir ki böylece aile fertlerinin ihtiyaç duyduğu maddi manevi bilgiler karşılanmış olsun.
Üçüncüsü: Sağlık, spor ve iktisatlı yaşam prensipleri
Günümüzün imtihanı denilecek bir konu olan bu hususta birçok insan ve aile maalesef ki sınıfta kalmıştır. Mademki güçlü ve sıhhatli bedene sahip Müslüman zayıf olandan daha hayırlıdır o halde herkesin bu konuya ilgi duyması ve zaman ayırması gerekir. Belirli egzersizleri alışkanlık haline getirmek, sağlığa dikkat etmek ve kontrol etmek ayrıca harcamalarda tasarruflu olmak bir mümin için elzemdir.
Dördüncüsü: Aile içi ilişkilerde temel bazı hususlar
En başta Müslüman ailenin her türlü haramdan ve kötülükten uzak durması gerekir. Komşularıyla iyi geçinmeyi ve onlara rahatsızlık vermemeyi düstur edinmek lazım. Onlara ve yakın akrabalara bolca ikramda bulunmak gerekir ki bu sayede ilişkiler gelişsin ve pekişsin. Eve girip çıkarken ve ev içinde iken gerekli görgü kuralları da asla ihmal edilmemelidir.
Gerekli bazı noktalara değinen bu ufak risaleyi okumanın birçok faydayı beraberinde getireceğini umut ediyor ve okumanızı tavsiye ediyoruz.