Vitamin E yağda çözündüğünden dolayı hücre zarında bol miktarda bulunmaktadır. Bazı gıdalarda doğal olarak bulunur veya bir besin takviyesi olarak kullanılabilir. En önemli özelliği hücrelere zarar veren, birçok hastalığın nedeni ve tetikleyicisi olan serbest radikalleri etkisiz hale getiren antioksidan olma özelliğidir. Vitamin E diyaliz ve radyasyon gibi tıbbi tedavilerin zararlı etkilerini azaltmak için kullanılır. Vitamin A’nın parçalanmasına engel olarak
vücudun vitamin A tasarrufunu kolaylaştırır. Kolesterolün dengelenmesinde, hormonların dengelenmesinde, cilt, saç, göz sağlığının korunmasına yardımcı olur, vücudun hastalığa ve mikroba karşı savunmasını (bağışıklık sistemini) güçlendirir. Ayrıca bazen iktidarsızlığı ve alerjileri önlemek, fiziksel dayanıklılığı arttırmak, enerjiyi arttırmak, egzersiz sonrası kas hasarını azaltmak ve kas gücünü arttırmak için kullanılır.
1. Serbest radikal kaynaklı toksinleri uzaklaştırır
Serbest radikaller; kanser, damar sertliği, alzheimer hastalığı, parkinson hastalığı, şeker hastalığı ve diğerleri dâhil olmak üzere birçok hastalık ile ilişkilidir. Serbest radikaller vücudunuzda doğal olarak oluşur ve düşük miktarlarda haberci görevini üstlendiği için vücut için faydalıdır. Ancak bu moleküller vücudumuzda arttıklarında veya oksitlendiklerinde ciddi hasara neden olabilirler. Serbest radikaller vücudumuzda arttıklarında sağlıklı hücrelere saldırır. İşte bu zararlı olan yapıları ortadan kaldırmak ve temizlemek için antioksidanlar (serbest radikal süpürücü) görev yapar. Vitamin E serbest radikal hasarını azaltmada çok güçlü antioksidan özelliğe sahip vitamindir.
2. Kolesterolü dengeler
Kolesterol hücrelerimizin, sinir sistemimizin ve hormonlarımızın düzgün çalışması için gerekli olan maddedir. Kolesterol düzeyimiz normal ise bu durum sağlığımız açısından müspettir. Ancak kolesterol oksitlendiğinde yani yapısı bozulduğunda tehlikeli hale gelir. İşte Vitamin E kolesterolün yapısının bozulmasını engeller.
3. Hormonları dengeler
Vitamin E hormon sisteminizi dengelemede çok önemli bir rol oynar. Hormonal dengesizliğin belirtileri arasında kilo alımı, alerjiler, idrar yolu enfeksiyonları, ciltte değişiklikler, anksiyete ve yorgunluk sayılabilir. Hormonlarımızı dengede tutmamız sağlıklı bir kiloyu korumayı, düzenli bir adet döngüsünü korumayı ve kendimizi daha enerjik hissetmemizi sağlar.
4. Cildimizi korur
Vitamin E, Cildimizin güçlenmesine fayda sağlar ve vücudumuzda yaşlanma karşıtı olarak doğal bir işlev görür. Hücre yenilenmesini hızlandırdığı için, yara izlerini, akne, kırışıklıkları tedavi etmek için vitamin E kullanılarak cildimizin daha sağlıklı ve genç görünmesini sağlayabiliriz. Bu özelliğine ek olarak sigara dumanından ve güneş ışığından kaynaklanan cilt kanserine karşı koruma sağlar. Ayrıca Kanser tedavisi (kemoterapi) için kullanılan kimyasalların cilt üzerine zararlı etkilerini azaltmak için vitamin E uygulaması yapılır.
5. Saçlarımızı kalınlaştırır
Vitamin E güçlü bir antioksidan olduğundan, saçlarımıza çevresel zararların azaltılmasında önemli rol oynar. Vitamin E yağı cildimizdeki doğal nemi koruyabilir, bu da saç derisinin kurumasına engel olur. Bu yağ aynı zamanda saçlarımızın daha sağlıklı ve taze görünmesini sağlar. Özellikle kuru ve mat gözüküyorsa, saçımıza birkaç damla vitamin E yağı uygulayabilirsiniz. Bununla beraber vitamin E takviyesi saçların beyazlamasını da önler.
6. Bilişsel fonksiyonlarımızı geliştirir
Bilişsel gerileme ve hafıza kaybı yaşlılıkta sık görülmekle birlikte, yine de bu psikolojik sorunları E vitamini ile beslenen bir diyetle geciktirebiliriz. Yapılan bir çalışmaya göre, Alzheimer (Unutkanlık ve Demans) hastalığının tedavisinde vitamin E yardımcı olabilir.
7. Osteoartrit (Kireçlenme) ile savaşır
Kireçlenme olarak basitçe açıklanan osteoartrit, eklemlerde yapısal bozulmaya ve özellikle 50 yaş üstü insanlarda sakatlığa neden olabilen sık görülen bir eklem hastalığıdır. Vitamin E vücudumuzun daha iyi çalışması için ihtiyaç duyduğu güçlü bir vitamindir. Vitamin E, eklem hastalığı olan kireçlenme iltihaplanmasına karşı savaşır. Bu yüzden eklem iltihaplanmasını vitamin E ile tedavi edebiliriz. Eklemlerimizdeki iltihapların neden olduğu ağrı ve tahrişleri rahatlatır. Yapılan bir çalışmada, iltihaplı kireçlenmesi olan kişilerin, E vitamini takviyesi ile sadece 10 günde bu ağrı ve tahrişleri azaltabileceği görülmüştür.
8. Bağışıklık sistemini güçlendirir.
Vitamin E bağışıklık sistemini güçlendiren bir vitamindir. Bakterileri öldürdüğü bilinen antikorları oluşturan B hücrelerinin büyümesini teşvik eder. Bağışıklık sistemini güçlendirmek için vitamin E ihtiyacımız yaşlandıkça daha da kritik hale gelir, bu yüzden bu bağışıklık sistemini güçlendirmemiz gerekmektedir. Çünkü yaşlandıkça, mikroba ve hastalıklara daha duyarlı hale geliriz. Her ne kadar C vitamininin faydaları ile kıyaslandığında ikincil bir pozisyona düşse de, bu vitamini takviye etmek veya gerekli miktarda almak gerekir. Bununla beraber geçen ay yazdığımız D vitamini ile diyetinizi birleştirmek bağışıklık sisteminizi daha da güçlü hale getirebilir.
9. Pıhtılaşmayı önler
Atar damardaki pıhtılaşmış kan, kalp durması gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği gibi felç olma ihtimalini arttırır. Bu son derece tehlikelidir. Dahası, damarlardaki bu pıhtılar akciğerlere giderse pulmoner emboliye bile neden olabilirler. Pulmoner emboli akciğer dolaşım sistemi içerisinde kanın pıhtılaşması ve bu pıhtının da akciğer (ve sonrasında vücut dolaşımını) dolaşımını tam veya tama yakın oranda durdurması ile karakterize bir hastalıktır. Vitamin E, kan pulcuklarının bir araya gelip pıhtılaşmasını engelleyen bir kan inceltici olarak çalışır. Bu nedenle, önemli sağlık sorununu önlemek için diyetimize ölçülü şekilde vitamin E’yi ekleyelim. Ancak kan inceltici veya aspirin kullanan insanlar vitamin E takviyelerini doktor gözetiminde almalıdır.
10. Göz sağlığını korumada katkıda bulunur.
Göz sağlığı çoğu zaman bizler tarafından ihmal edilir. Tüm gün bilgisayar ekranına baktığınız zaman, yatmadan önce akıllı telefonunuzu kullanıyorsanız, gece geç saatlerde uyuyorsanız, bunlar göz sağlığındaki azalmaya katkıda bulunan unsurlardır, bu da hastalıklara ve uzun süreli rahatsızlıklara yol açabilir. Vitamin E göz sağlığının korunmasında A vitamini gibi önemli bir yer tutar. Yapılan çalışmalarda vitamin E’nin katarakt oluşumunu önlediği ve görmeyi zorlaştıran erken görme kaybını geciktirdiği görülmüştür.
Vitamin E kaynakları nelerdir?
Vitamin E’yi çok çeşitli yiyeceklerde bulabilirsiniz. Badem, yumurta, ay çekirdeği (sürekli tükettiğimiz), yer fıstığı ve fıstık ezmesi, fındık, kepekli tahıllar, bitkisel bazlı yağlar özellikle zeytin ve Ayçiçek yağı, ayrıca ıspanak, maydanoz, kivi, mango gibi yiyeceklerde bulunur.
Vitamin E’yi günde ne kadar tüketmek gerekir?
1-3 yaş çocuklarda 6 mg, 4-8 yaş çocuklarda 7 mg, 9-13 yaş bireylerde 11 mg, 14 yaş üstü tüm bireylerde ortalama 15 mg günlük vitamin E tüketmek gerekir. 1 çorba kaşığı buğday tohumu yağında 22 mg, 1 avuç kadar kurutulmuş ayçiçeği çekirdeğinde 7,4 mg, 1 avuç kadar kurutulmuş yer fıstığında 2,2 mg, 1 avuç kadar kurutulmuş badem de 6,8 mg, Yarım su bardağı kadar kaynatılmış ıspanak da 1,9 mg, Orta boy bir kivi de 1,1 mg, orta boy domates de 0,7 mg kadar vitamin E değerleri bulunmaktadır.
Vitamin E eksikliği nelere sebep olabilir?
Vitamin E eksikliği birçok hastalığa neden olabilir: Artan kanser ve kalp-damar hastalık riski, bağışıklık sistem zayıflığı, kas zayıflığı, dengesiz yürüyüş, görme bozuklukları, unutkanlık ve Alzheimer hastalığı riskini arttırabilir.
Vitamin E’yi nereden karşılamak gerekir?
Amerikan Kalp Derneği, diğer vitaminlerde olduğu gibi vitamin E takviyesi almanın getirdiği riskler ve faydalar hakkında daha fazla bilgi sahibi oluncaya kadar, takviyelerden ziyade, yukarıda sayılan doğal yiyeceklerden (meyveler, sebzeler ve tahıllar) dengeli bir diyet ile alınmasını tavsiye etmektedir. Takviye vitamin E almanın en önemli şartı ise hekim kontrolünde olmasıdır.
Vitamin E’yi aşırı tüketmek nelere sebep olabilir?
Yapılan çalışmalarda aşırı Vitamin E tüketmenin zararları konusunda net bir bilgi yoktur. Ancak bazı çalışmalar aşırı vitamin E tüketiminin kanamalara yol açabileceğini bildirdi. Bununla beraber önemli bir çalışma bir günde alınması gereken vitamin E miktarının 30-40 katını almanın vücut için zararlı olmadığını söylemektedir. Fakat uzun süreli aşırı E vitamini alımının ne tür zararlara neden olabileceği tam bilinmemektedir.
Kaynakça
1. Moriguchi, Satoru, and Mikako Muraga. “Vitamin E and immunity.” Vitamins and hormones 59 (2000): 305-336.
2.Stampfer, Meir J., et al. “Vitamin E consumption and the risk of coronary disease in women.” New England Journal of Medicine 328.20 (1993): 1444-1449.
3. https://www.globalhealingcenter.com/natural-health/vitamin-e-foods/
4. https://draxe.com/vitamin-e-benefits/
5. https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminE-HealthProfessional/
