Değerli okuyucular, bu yazıda “doğru meslek seçimi ne kadar önemli?”, “yanlış meslek seçiminin tahribatlarını”, “gençlerin yanlış meslek seçmesine neden olan faktörler”, “çocuklarımızın doğru meslek seçimi yapabilmeleri için veli olarak yapmamız gerekenler”, “Pratik tavsiyeler” vb. konuları ele alacağız.
Doğru meslek seçimi ne kadar önemli?
“Bu konu ne kadar önemli olabilir ki?” İnsanların neredeyse % 90’ı yanlış meslek seçmekte ve ömürlerini mutsuz bir şekilde tüketmektedir. Kişisel Gelişim Uzmanı ünlü Less Brovn’a göre “insanların çoğunda ilk kalp krizi belirtilerinin pazartesi sabah saatlerinde ortaya çıkar.” Bu tıbbi ispatlanmış bir bilgi değil ancak gerçeğe ne kadar yakın olduğunu açıklayacağız. Haftanın ilk iş günü Pazartesiden itibaren her sabah “yine mi işe gitmek?” “Keşke hafta sonu olsaydı.” “Müdürle karşılaşmak yerine hastalansam ve evde kalsam daha iyi” diye düşünüyorsanız, hafta sonu ise hiç bir zaman o sıkıcı işe dönmeyecekmişsiniz gibi mutlu oluyorsanız, sevmediğiniz işin sizde oluşturduğu olumsuz hislerin zamanla kalp krizine veya başka psikolojik sorunlara yol açabileceğini tahmin etmek zor olmasa gerek.
Yanlış meslek seçiminin olumsuz etkileri
İnsanların hayatında iki alan var ki, bu alanda yanlış yapmak mayına basmak gibidir. Bunlardan ilki yanlış insanla aile kurmak, ikincisi yanlış meslek seçimi yapmaktır. İlki bu yazının konusu olmadığı için belki başka bir yazıda ele alırız. Mayına bastığını anlayan kişinin o an hangi hisler geçirdiğini bir anlık hayal etmeye çalışın, Allah muhafaza çok korkunç değil mi. Mayına basan kişi bundan neredeyse kurtuluşun olmadığını, bu şekilde uzun süre kalamayacağını ve nihayetinde kurtulmaya çalışsa ve ya birisi kendisine yardım etse en azından bir bacağını kaybedeceğini biliyor. Bu örneğin yanlış meslek seçimi ile ilişkisini şöyle açıklayabiliriz. Her bireyin yanlış meslek seçtiğinin, yanlış işlerin veya hedeflerin peşinden koştuğunun farkına vardığı yaşlar da farklıdır. Kişi bunu anladığı an kendini mayına basmış asker gibi hisseder. Çünkü ülkemizde bir kişinin mesleğini, işini değiştirmesi çok zor prosedürdür. Hele hele aile ve çoluk çocuk sahibi biriyseniz yeniden eğitim almak veya yeni meslek edinmek, potansiyelinize uygun iş bulmak için gerekirse bir müddet işsiz kalıp yeni fırsatları araştırmak hiçte kolay değil. Kişi o şekilde de devam etmek istemez, çünkü yapılan bu hata kişinin yaşama, çalışma, hayal etme, yeni şeyler üretme sevincini yok etmiş, işinde ve dolayısıyla hayatta başarısız olmasına, kendine olan değerinin, özgüvenini kaybetmesine, hayattan zevk almaz hale gelmesine neden olmuştur. Hatta böyle bir işten iyi para kazanıyor olması bir yerden sonra onu kendisini değerli ve mutlu hissetmesine yetmez.
Unutmayın hangi yaşta olursanız olun yanlış işte çalıştığınız andan itibaren hatanızı telafi etmeyi, hayatınızın mesleğini bulma ve onu gerçekleştirmek için gayret etmelisiniz. Hayal ettiğiniz, kendinizi en iyi şekilde gösterebileceğiniz, sizin mutlu olmanızı ve yeniden şarj olmanızı sağlayacak. Bu yazıyı yüksek lisans bitirdikten ve iki çocuk babası olduktan sonra mesleğini değişen, ailece yurt dışına taşınıp tekrar yeni bölümde yüksek lisans yapan, bu alanda birçok projelere imza atan, bu karardan dolayı çok mutlu olan ve Rabbimize şükreden biri olarak yazıyorum.
Peki, yanlış meslek seçmemize neden olan şeyler nelerdir?
Türkiye de dahil olmakla birçok ülkede meslek seçme aşamasında olan gençler çoğu zaman doğru karar verebilmek için çevresine sorar. Anne-babalar, kardeşler, aile büyükleri, yakın-uzak akrabalar, arkadaşlar, öğretmenler, uzman olanlar olmayanlar, bilgili bilgisiz herkes nasihatte bulunur. Bir anda hepsi bu konuda uzmanlaşır, kendi görüşünü dayatmaya çalışır. Bunlardan hangisinin bu genç üzerinde etkisi çoksa veya hangisinin ikna etme becerisi yüksekse onun söylediği olur.
Bu şekilde alınan karar da çoğu zaman yıllar sonra pişmanlık doğurur.
Doğru meslek nedir?
Doğru meslek “kişinin meslekler arasında yeteneğine uygun en iyi yapabileceği becerileri içeren ve kendisini en üst düzeyde ifade edebileceğine inandığı bir meslektir.”
Başka bir deyişle “Doğru iş rahat iş değildir, çok para kazandıran iş de değildir, kariyer de değildir, klimalı büro ortamı da değildir. Doğru iş, zevk aldığın yerdir, sabah kalktığında gitmekten üşenmediğin, bıkmadığın yerdir. Tabii yanında rahatlık, para, kariyer varsa ne ala…”
Hangi yaşta öğrenciler bu konuda düşünmeye başlamalı?
“Büyüyünce ne olacaksın?” sorusu toplumumuzda okul öncesi dönemden itibaren anne, baba, komşular, akrabalar ve çocuklarla ilişki kurmaya gayret eden herkes tarafında çocuğumuza sorulan sorudur. Çocuklar da genelde “doktor”, “polis”, “pilot”, “asker”, “kahraman” vb cevaplar verir. Çocuklar büyüdükçe, olgunlaştıkça, kendisini ve çevresini keşfetmeye başladıkça sürekli bu soruya farklı farklı cevaplar vermeye başlar. Bu normal bir durumdur ve anne babanın çocuğun devamlı değişen kararlarına saygı duyması, anlayışla karşılaması, desteklemesi ve gerekirse azıcık yön vermesi gerekir. Aksi takdirde ailesi tarafından sürekli fikirlerini değiştiği için eleştirilen, alay edilen, desteklenmeyen başka bir değiş- le bu dönemi sağlıklı geçirmeyen çocuk ileride meslek seçiminde kararsız kalır ve ne yazık ki sağlıklı karar veremez.
Çocuklarımızın Doğru Meslek Seçimi Yapabilmeleri İçin Veli Olarak Yapmamız Gerekenler Nelerdir?
Anne baba olarak çocuklarımızın aynı hataya düşmesini istemeyiz. Unutmayın veli olarak konu ile ilgili kitaplar ve dergiler okumanız, internette araştırma yapmanız ve en önemlisi bu konuda sizi doğru bir şekilde bilgilendirebilecek, size doğru ve pratik tavsiyede bulunabilecek uzman görüşünü almanız lazım.
Doğru meslek seçimi konusunda öğrencilere doğru yol haritası olacak bilgiler nelerdir?
Meslek seçimi, sadece gelecekte bizim nasıl bir işte çalışacağımızı değil, nasıl bir yaşam biçimi istediğimizi de belirler. Meslek seçeneklerinin artması, mesleklere duyulan ihtiyacın hızlı bir şekilde gelişen teknolojik gelişmeye bağlı olarak devamlı değişmesi insanların doğru seçim yapabilmesini zorlaştırmaktadır. Öğrenci ve yaşam koçları, aile danışmanları, psikologlar ve bu alanla ilgili olan diğer uzmanlar meslek seçiminde yardım etme sürecinde bireyin yetenek, ilgi ve değerlerini dikkate alarak bir çözüm önerseler de bireyin içsel yası, anne baba tutumları kişinin meslek seçimini etkileyen etkenlerdir.
Çocuğunuzun doğru meslek seçimi yapabilmesi için onun kişisel özellikleri ile mesleğin özelliklerinin örtüşmesi gerekmektedir. Bunun için çocuğunuzun kendisini tanıması, meslekler hakkında bilgi edinmesi gerekmektedir. Bu konuda öğrencinin dikkate alması gereken önemli adımlar:
Hayalinizdeki mesleği düşünün
Diyelim ki çok zenginsiniz ve çalışmanız, para kazanmanız gerekmiyor. Buna rağmen çalışmaya karar verdiyseniz ne iş yapardınız? Hangi işi yapmaktan mutlu olurdunuz? Bu soruya vereceğiniz yanıt size ne iş yapmak istediğinize ilişkin fikir verecektir
Hobilerinizi düşünün
Yapmaktan hoşlandığınız şeylerin listesini tutarak bunları nasıl işe dönüştürebileceğinizi düşünün. Örneğin, bilgisayarda oyun oynamayı seviyorsanız oyun tasarımcısı veya bilgisayar programcısı olabilirsiniz.
Keyif aldığınız dersleri düşünün
Okuldayken en çok sevdiğiniz ders ileride mesleğinizin temeli olabilir. Örne- ğin, matematik dersini mi seviyorsunuz? O zaman matematik öğretmeni, muhasebeci, mühendis, bilgisayar programcısı olabilirsiniz
Becerilerinizi göz önünde bulundurun
Belirli becerilerde çok iyiyseniz bu becerilerinizi kullanarak ileride başarılı olabilirsiniz. Örneğin, bir şeyleri kolaylıkla tamir ediyor, akranlarınzla kolay iletişim kuruyor, güzel yemek pişiriyor olabilirsiniz. Bu yetenekler sizin iyi bir usta, başarılı yönetici veya pazarlama uzmanı ve güzel bir aşçı olabileceğiniz anlamına gelir. Başarılı olduğunuz alanları bulmakta zorlanıyor, hiç bir konuda başarılı olmadığınızı düşünüyor olabilirsiniz.
Bu durumda anne babanıza, arkadaşlarınıza ve çok sevdiğiniz, samimi olduğunuz öğretmenlerinize sormaktan çekinmeyin.
Meslek seçerken, kişilik özelliklerimizin seçeceğimiz mesleğe uygunluğu oldukça önemlidir. Örneğin çekingen, içe dönük, akran ilişkilerinde sorun yaşayan biri için liderlik, yöneticilik, pazarlama, hukuk gibi alanlar çok da uygun olmayacaktır. İnternette bir sürü meslek seç- me adına kişilik analizi içeren testler bulabilirsiniz. Çoğu zaman gerçeğe yakın sonuçların çıktığı görülmektedir. Sizin de denemeniz faydalı olabilir.
Almanız gereken eğitimi düşünün
Beğendiğiniz, seçtiğiniz mesleğe sahip olabilmek için şu anki eğitim düzeyinizi ve almanız gereken eğitimi göz önünde bulundurmanız önemlidir. Dünyada ve Türkiye’de üniversite bitirmeden başarılı olan bir sürü insan bulunmakta. Ancak Üniversite eğitimi iş bulmanızı, başarılı olmanızı kolaylaştıran faktörlerdendir. Bu sebeple seçiminiz ileride üniversite kazanmanızı gerektiriyorsa okul derslerine daha çok önem vermelisiniz.
Gelecekteki maddi refahınızı düşünün
Seçtiğiniz meslek size ileride en az ailenizin geçimini sağlayabilecek düzeyde para kazandırabilmeli. Unutmayın başarılı olmanız ne kadar büyük hedef koyduğunuza, bu hedefe ulaşmayı ne kadar çok istediğinize ve ne kadar çok gayret ettiğinize bağlıdır.
Mesleğinizin istikrarını düşünün
Toplumun ihtiyaçları devamlı değiştiği için farklı zamanlarda bazı meslekler için talepler artarken bazı meslekler de istikrarını kaybetmektedir. Seçtiğiniz mesleğin istikrarlı olduğundan ve devamlı gelişebilir olduğundan emin olun.
Beklentilerinizi ve niyetinizi gözden geçirin
Kişinin seçtiği meslekten beklentileri farklı olabilr. Örneğin, iyi para kazanmak, topluma faydalı olmak, davetçi olmak, lider olmak, ünlü olmak vb. Bir müslümanın mesleği ne olursa olsun niyeti Allah rızası, Allah’ın helal kıldığı rızık ve topluma faydalı olmalıdır. Ancak bu şekilde kendinize, ailenize, topluma faydalı olabilir ve Allahın rızasını elde edebilirsiniz.
Yanlış bir mesleği seçip sevmediğiniz, beceremediğiniz bir işte çalışmak size de çevrenize de zarar verecek, bir ömür mutsuz olmanıza neden olacaktır. Kişilik ve karakterinize uygun doğru bir meslek seçimi, hayatınız boyunca size bir avantaj olarak geri döner, mutlu olur ve hizmet verdiğiniz insanlara da mutluluk bahşedersiniz. Seçtiğiniz mesleğin size, ailenize ve ümmete faydalı olmasını, cennete girmenize vesile olmasını diliyorum.
Aile Mektebi
