Teknoloji ve İnternet Bağımlılığının Çocuk Üzerindeki Etkileri

Günümüzde çoğu insan güne internet ile başlayıp, günü internet ile bitirmektedir. Uyanır uyanmaz ilk işi (el yüzünü yıkamadan önce) whatsapp’ını, maillerini kontrol etmek, tweet atmak ve facebook gibi sosyal paylaşım sitelerini kontrol etmek olan kişi sayısı az değildir. Gün geçtikçe internet hayatımıza daha çok nüfuz etmekte ve pek çok kullanım alanıyla (fatura ödeme, kredi kartı, alım satım, neredeyse istediğimiz her bilgiye ulaşma, online ders alma, online ders verme, görüntülü konuşma, arkadaşlık, evlilik, iş bulma, vb.) yaşamımızı kolaylaştırdığından dolayı vazgeçilmez hale gelmiştir.
Bu sebeptendir ki, bazı kimseler için teknoloji (akıllı telefon, dizüstü, tablet vb cihazlar) ve internet bir araç olmaktan çıkıp amaç haline gelmiştir ve sonunda çağımızın hastalığı olan “teknoloji ve internet bağımlılığı” ortaya çıkmıştır. Bu yazımda şuan içinde bulunduğunuz hızlı teknoloji asrının bizim ve çocuklarımızın üzerindeki etkilerini paylaşacağım. Bize sonsuz imkânlar tanıyan ve aynı zamanda bizi kendisinden bağımlı hale getiren bu teknolojik gelişimin çocuklarımız üzerindeki olumlu ve olumsuz etkileri üzerinde durarak, veliler olarak bu konuda bilmeniz gerekenleri paylaşacağım.
Bilgisayar ve İnternetin Çocuklarımızın Hayatına Olumlu Etkileri
Neredeyse her alanda araştırma yapılabilir,
Farklı kütüphane ve kitaplara ulaşabilir, bilgi elde edilebilir veya eğitim alınabilir,
Ev ödevleri yapılabilir,
Çeşitli seminerler ve eğitici vidyolar izlemekle kişisel gelişime katkı sağlanabilir,
Farklı kültürler ve farklı sanatlar öğrenilebilir,
Oyun oynanır, vidyo ve film izlenilebilir,
Görüntülü konuşma yapılabilir,
Bilgisayar ve internet konusunda belirli bilgiye ve birikime sahip çocuklar, kendilerini her anlamda sürekli geliştirebilir, ileride mesleki hayatında daha başarılı olabilir.
Bilgisayar ve İnternetin Çocuklarımızın Hayatına Olumsuz Etkileri
Ruh sağlığını bozacak bilgiler edinmesi,
Zararlı alışkanlıklara yol açan sitelere girilmesi,
Ahlaki olmayan, kötü amaçlı siteleri ziyaret etmesi,
Zararlı oyunlar oynaması,
Gerçek hayattan kopması ve kendini sanal hayata haps etmesi,
Toplumsal değerlerinden uzak kalması,
Asosyal olması, aile bireyleri ve çevresiyle ilişkilerin kötüleşmesi,
Sosyallikten, paylaşma ve yardımlaşma duygusundan uzaklaşmaları,
Sorumluluk bilincinin azalması,
Ana dilin çeşitli kısaltmalar kullanılarak bozulması,
Milli, manevi duyguların körelmesi, ahlaki bozuklukların artması,
Cinsel istismar kurbanı olması,
Aile bireylerinin sırlarının ve bilgilerinin yabancı ellere geçmesine neden olması,
Uykuya ayırılan saatin azalması,
Kitap okuma alışkanlığını ortadan kaldırması internetin diğer olumsuzlukları
Okul başarısının düşmesine neden olması,
Bozuk bir kişiliğe sahip olması vb.
Teknoloji ve internet bağımlılığı nedir?
Kişinin teknoloji ve internet kullanımı üzerinde kontrolünün kaybolması ve onları ölçüsüz ve sınırsız kullanması, bu ürünlere ulaşamadığında yoksunluk yaşaması “teknoloji ve internet bağımlılığı” olarak tanımlanmaktadır.
Belirtileri nelerdir?
İnternete bağlı değilken bile sürekli internet hakkında olan düşünme,
Tatmine ulaşılması için giderek artan bir şekilde internet kullanımı,
İnternet kullanımını kontrol edememe,
İnternet kullanımının azaltılması durumunda sinirlilik, huzursuzluk, depresyon, saldırganlık gibi şikayetlerin ortaya çıkması,
İnternet kullanımını gerçek hayat problemlerinden bir kaçış gibi görmesi,
İnternette daha fazla zaman geçirmek için ailesine ve arkadaşlarına yalan söylemesi,
İnternetin aşırı kullanılması yüzünden iş, okul ve aile ile ilgili sorunlar yaşama, aile ve arkadaşları ihmal etme,
İnternet kullanımı yüzünden eğitimini riske atması,
İnternete bağlı olmadığı zamanlarda kişinin sosyal yaşamdan geri çekilmesi veya içine kapanması vb.
Bu belirtilere sahip olan çocuklar zamanla gerçek dünyadan uzaklaşarak sanal alemin cazibesine kapılır, gerçek olmayan ilişkiler içine girmeye başlar, gerçek hayattaki güzellikleri göremez hale gelir, okul başarıları gittikçe düşer, kendilerini sağlıklı bir şekilde ifade edemez, ailesi ve akranları ile ilişkileri gittikçe kötüye gider.
Nedenleri nelerdir?
Peki pek çok insan neden internet bağımlısı olmaktadır. Bunun pek çok açıklaması olabilmektedir. Bu bozukluğun temelinde genetik, nörokimyasal , sosyolojik ve psikolojik pek çok neden yatmaktadır.
Çocuğun 7/24 teknoloji ve internet kullanılabilir olması, sürekli yenilikler içeren twitter, facebook, instagram gibi sosyal paylaşım sitelerinde dolaşması, kendini tehdit altında hissetmeden, arzu ettiği¬ her yere girip çıkabil¬mesi, karşı cinsle tanışabilmesi, cinsel içerikli sitelere ulaşabilmesi, heyecan verici oyunlar oynayabilmesi, ayrıca kendi kimliğini gizleme imkanı, anne babaların bu alanda yeteri bilgi sahibi olmadığı için kendisini kontrol edememesi çocukların bu “meydanlarda at koşturmasına”, kendini her anlamda özgür hissetmesini ve sonunda bağımlı olmasına neden oluyor. Bunlarla beraber;
Akran grubunda bu konuların sıkça konuşulması ve çeşitli oyunlarda kazanılan başarıların gündem teşkil etmesi,
Bilgisayar ve akıllı telefon yerine zamanlarını geçirecekleri daha iyi ve yararlı aktivitelerin sunulmamış olması,
Duygu ve düşüncelerini paylaşmama, iletişimsizlik,
Aile içinde çeşitli sorunların olması, bireyler içinde bulundukları aile ortamından memnun olmayarak, kendini idealize ettiği ailelerdenmiş gibi göstermesi,
Aile ile birlikte zaman geçirmeme, internette iken başkaları tarafından aldıkları onayın özgüven ihtiyaçlarını karşılıyor olması,
Derslerde yoğunlaşan başarısızlık,
Okulda yaşanan dikkat ve öğrenme sorunları vb.
Peki bu sorunun çözülmesinde neler yapılabilir?
Elbette çağımızın bir gerçeği olan teknoloji ve internetin faydalarına duyarsız kalmak mümkün değildir. İdeal olan, çocuklarımıza teknoloji ve internetin olumlu yönlerinden istifade etmesini temin etmek, olumsuz tesirlerinden onları korunmaktır. Bunun için,
Anne babaların en azından çocuklarımızı denetleyecek kadar teknoloji ve internetin konusunda bilgi edinmesi,
Çocuğa liseni bitirene kadar akıllı telefon almamak. (Bağımlı olma riski taşımayan öğrenciler istisna),
Çocuğa okul veya başka alanlarda başarılı olacağı taktirde akıllı telefon vadinde bulunmamak,
Bilgisayar ve internet kullanımı konusunda şartların önceden konuşulması,
Çocuklarla onların anlayabileceği bir üslupta ve uzun cümleler kurmadan zararlı siteleri ve oyunları, teknoloji ve internet bağımlılığının anlatılması,
Çocuk eğitimi uzmanlarının ve rehberlerin tavsiye ettiği, hayal gücü, düşünme alışkanlığı, keşif ve icat etme becerilerini geliştiren sitelere çocukları yönlendirme,
Zaman zaman çocukla beraber internet kullanmak, onu gözlemlemek, ilgi alanını öğrenmek ve karşılaşabilecek tehlikeleri önceden hissedip önlem alınması,
Çocuğun kişiliğine yönelik eleştiriler yerine değişmesini istediğimiz davranışlarının söylenmesi,
Zamanını planlamasında yardım olunması,
Çocukla yeterince zaman geçirilmesi, ona yeterli ilgi ve sevginin gösterilmesi, başarılı olduğu alanların fark edilmesi ve takdir etmesi,
Ona keyif alabileceği başka aktivitelerin sunulması,
Doğa sevgisini öğretmek, farklı etkinliklere katılmasını temin etmek.
Anne babaların çocuklarını kontrol edebilmeleri için bilgisayarın kullanım alanı olarak çocukların odaları değil, herkesin ortak kullanımında olan alanları belirlemesi.
Çocukların teknoloji(akıllı telefon, laptop, tablet vb aletler) ve internet kullanımına sınır koyulması, olumsuz içeriğe sahip sitelerin filtrelenmesi.
Ebeveyn olarak teknoloji ve internet gerektiği kadar kullanılması ve bu konuda çocuklarımıza da örnek olmamız vb.
Bütün bu söylenenlerin yapılmasına rağmen anne babalar çocuklarına ulaşmakta zorlanıyorlarsa durum kronik bir hale gelmiş demektir ki bu durumda uzmanlardan yardım almak gereklidir.
Unutmayalım ki, teknoloji oyun, resim, kum, su, kitap, yazma materyalleri, yap boz, boyama kalemleri gibi çocukluk döneminin vazgeçilmez materyallerinin sadece destekçisi olabilir. Çocuğun gerçek hayatta ihtiyaç duyduğu somut deneyimleri son model ve teknoloji sağlayamaz. Her çocuğun bu deneyimleri aile bireyleri, akran ve arkadaşlarıyla yaşamasının önemi unutulmamalıdır.
Yetiştirdiğiniz çocukların ailenize, vatanımıza, milletimize ve ümmete faydalı olmasını, cennete girmenize vesile olmasını diliyorum.