Ednan BERMAZÎ[1]
Çend serî vera, ez qişkek bîya û şîyê mektebê lîseya şarê ma. Nameyê aye, lîseya îmam-xetîbî be. Ez ameya sinifa peyîne. Şeş serî ez pansîyonê îmam-xetîbî de menda. Ez vîra bîya pîl û vîra aqilê mi şîyê heme çî ser.
Mi hunî înan kerde ke ez heme çî ra fehm kena. Aqilê mi, mi rê beso. Aqilê mi, hintê aqilê maya mi, aqilê pîyê mi, aqilê birayê mi, aqilê wayanê mi be fikrê me de. Balê heme çî ra fehm kerdiş çîyo rind be waxtî. Mi hana waştê. Ma raşte vaci ke, hana ameyê hesabê mi…
Maya mi rençbere bî û mi rê zaf rinde bî. Aqilê aye zî weş be. Balê mi rê qiş nê-vatê ke ez heyata xwu de se bikerî. Maya mi dewe de niştê ro. Way û birayanê mi zî aye hete bî. Birayê mino pîl camerd be. Zimbelê aye dergî bî. Naçar be, balê zaf qiymet dayê mi. Mi zî qiymet dayê aye. O zî îmam-xetîp de be. Balê dersê aye zaf rindî nê-bî. Birayê mi tikeyna har be. Sinifa înan 12-B bî. Na sinife zaf erçele bî. Sinifa înan de telebeyê ke zaf derse ra mendê û tekrar kenê, aye bî. Feqet raşti ra telebeyê hoyl û rindî bî. Mi fikir de însanî bî.
Pîyê mi, pîyo rind be. Heme hereketê aye, hereketê maqulî bî. Pereyê pîyê mi zaf nêbî. Ma raye raye naçarîne hîs kerde. Balê ma fikr nêkerde ke ma veyşan û teyşan manene. Pîyê mi pîyo gird be. Ameyîşê ci, şîyayîşê ci mazbut be. Boya merdiman ameye aye ra. Ma re pîyê ma ze be ze koyo berz…
Yeno mi aqil, ju mesela bî. Pîyê mi ame mi hete. Mi ra va ke fikre mi çîyo? Mi va hana hana bo. Va tamam, va hunî bo. Feqet ez to ra tavsîya kena ke ti hana zî bike daha rind beno. Mi va temam, ez hunî kena. Pîyê mi şi…
Mendê xwu je embazê mi ame. Mi ra va ke ti se kene? Mi va; eza hana hana kena. Va eke ti hana bikê zaf rind beno. Mi nadet, fikrê embazê mi tikeyna şi mi weş. Mi embazî ra va temam, ez zeye to kena.
Fikrê pîyê mi nika weşê mi nêşîyê. Fikrê embazî, mi rê tikeyna maqul ame. Mi en peynî de zeye fikrê embazê xwu kerd.
Çend hefteye tepîya heme çî bi eşkara. Pîyê mi, mi ra va, to se kerd? Mi va, bavo mi hana kerd. Va, to rind nê-kerd. Çi ra?
Mi va, hana tikeyna maqul ame mi rê. Ez nika şima ra raşti vacî ke, fikro ke mi kerd, maqul nêbe. Balê mi va, hana maqulo. Mi çira hana kerd? Raşte vacî ke ez nêzana!..
Heta no roj tim ame mi aqil ke fikrê pîyê mi raşt be. Pîyê mi zî zano ke o fikr raşt be. Ez texmîn kena ke pîyê mi, hana zonayîşê mi zî zano. Balê mi hona kesî ra nêva ke, waxtî vatişê pêrê mi raşt be.
Embazî çira hunî va. Ez nêzana. Mi deger û îtîmadê embazê xwu kerd. Feqet mi îtîbarê pîyê xwu nêkerd.
…
Emegê serran hunî yew roj beno ke peroyî şino. Çi ame ma sere de no zaf-zanayîşê ma ra ame ma sere de. Aqilî hete eke zanayîş esto, beno qiymeto pîl. Eke aqil bê-zanayîşa bixebityo îtîbarê analîzê aqlî çîno.
…
Fikrê pîyê mi ser ra zaf zeman vêret. Pîyê mi, ma ra bi cira. Fikr û xayal û girwekerdişê pîyê mi mîyan de ma pitê ci qe çînêbîme. Çira?
Çira hana be, nika ez texmîn kena. Ma çante fikrê may û pîyê xwu girewt îtîbar, ê hinti fikr û zihne xwu ma rê kenê a!.. Eke şima înaye dinyaya xeyalê xwu ra bivejê, ê hinti şima ra xwu fînenê durî.
Nika ez ameya sera pancas. Pîyê mi, her roj vêretiş de tikeyna mi rê beno pîl. Pîlîna pêrê mi manena pîlîna je fîlozofî. Fîlozof hunî je merdimo ke kes nîyeşkeno ke heyata aye degiş bikero. Eke fîlozof na dinya de tenya bimano, heyat û xeyalê xwu ra cira nêbeno.
…
Çend rojî vera, ez rayna şîya pêrê xwu hete. Destê aye, zaf xebatyayîşî ra nasir girêda be. Ez şîya destê ci û mi destê ci lewî kerdî. Aye çimanê mi ra ez lewî kerdonî. Mi ra va, lajê mi ti xeyr ameye. Çimê ci tikeyna bîbî lelî. Birweyê pêrê mi de muyê ci dergi bî û sipeye bî. Aye sero fikr û waqar û heskerdiş û mehebbet bi.
Çîyo ke serran vera mi kerd be, nika ame mi aqil. Mi xwu di va ke, aqilê jê pitî, aqilê pêrê xwu ra zaf nêbeno. Seba nê fikrî zanayîşê mi ser ra hintaye serrî vêretî.
Hunî fikr beno ke heta peynîya omrê însanî, merdim aye fikrî nêzano. No hunî je fikr û zihn kerdişo ke merdim aye miyanê omrê xwu de hebeye virazo heyeta xwu açarneno. Nê fikrî, zaferî mîyanê mehebbetê may û pîyê merdimî mîyan de xwu numnenê. Însan nêwazeno ke înan bîyaro xwu aqil.
Nê fikr û nasîhatî raye raye ezabê xwu danê qelbê merdimi. Eke merdim bizano, wexto ke wazeno je çî bikero, xeyalê çimanê may û pîyê xwu bîyaro çimanê xwu ver, ferq keno ke no, fikro rind nîyo.
Nika ez zana ke, mi omrê xwu de zaf raye çimê may û pîyê xwu nîyardî verê xeyalê xwu…
