Alman biyolog Ernst Haecke tarafından 1866 yılında kullanılan “ekoloji” kelimesi Yunanca; yurt, yaşanılan mekân manasına gelen “oikos” ile söylem veya bilim anlamlarındaki “logia” sözcüklerinden meydana gelmiştir. Ekolojinin, bir araya gelmiş canlı topluluklarının birbirleriyle ve çevreleriyle olan etkileşimi veya çevre biyolojisi gibi farklı şekilde tanımları bulunmaktadır.
Canlılar ihtiyaçları için çevreye bağımlı olmanın yanı sıra birbirlerine de bağımlıdırlar. Ancak insan, ekosistemin diğer bileşenlerinden farklı olarak çevreyi ihtiyaçlarına göre değiştirmeye çalışır. Ekolojik denge, genetik, tür ve ekosistem çeşitliliğinin nispeten sabit kaldığı bir canlılar topluluğu içindeki dinamik bir denge durumudur. Ya da Ekolojik denge, bir ekosistemdeki tüm bitkiler (flora) ve hayvanlar (fauna) arasında istikrarlı bir durumdur. Eğer bu durum istikrarsızlaşır veya bozulursa ekolojik dengesizlik olarak tanımlanır. Ekolojik dengesizliğin nedenleri dünyada artan nüfus, tabii kaynakların müsrifçe ve bilinçsiz kullanımı, çarpık ve hızlı kentleşme, yaygın sanayileşme, ormansızlaşma, iklim değişikliği, küresel ısınma, modern ve yoğun yaşam tarzı, hijyenik olmayan yaşam koşulları, atık ürünlerin uygunsuz şekilde bertarafı, sürdürülemez kalkınma vb. gibi insan kaynaklı faaliyetler, ekolojik dengesizliğin başlıca sebepleridir.
Ülkelerin kalkınmışlığını gösteren sanayileşme, eko09lojik dengesizliğin en önemli öğesidir. Ekolojik dengesizlik, tüm çevrede bulunan bitki ve hayvan yaşamını olumsuz şekilde etkiler ve sağlıklı çevreyi bozar. Bunun sonucunda da küresel ekonominin durumu ve insanın hayatta kalması daha karmaşık ve insan hayatını tehdit eder bir hâle gelir. Ekolojik dengesizlik, doğal yaşam alanlarının onarılamaz bir şekilde kaybolmasına ve bozulmasına, benzeri görülmemiş iklim değişikliklerine, küresel ısınmaya, kirliliğe, hastalıklara vb. yol açarak biyolojik çeşitliliği tüketmektedir.
En önemli ekolojik dengesizlikler ozon tabakasının incelmesi, sera etkileri ve asit yağmurlarıdır. Hem kentleşme hem de sanayileşme, tarım alanlarını giderek azaltmaktadır. Sonuç olarak, tarımsal verimlilik azalmakta hem gıda güvenliği hem de dünya ekonomisi için ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Diğer sonuçlar, güvenli olmayan içme suyu, kirli hava, iklim değişikliği, ortaya çıkan yeni hastalıklar ve ekolojik dengesizlikler nedeniyle eski hastalıkların yeniden ortaya çıkmasından kaynaklanan sağlık risklerini içerir. Tüm bu faaliyetler, çevreye birçok istenmeyen maddeyi taşımakta ve evrenin dengesini bozmaktadır. Ekolojik dengenin bozulmasında sosyolojik ve dini sorumluluklar mevcuttur. Bu yüzden tüm canlılarla etkileşim hâlinde olan insan, çevre dostu bir yaklaşım geliştirmelidir. Yaşadığımız çevreyi korumak sürdürülebilir kalkınmayı etkilemeden yerel düzeyde çevre dostu olarak uygulanabilecek küresel ihtiyaca göre şekillenmelidir.
Ekolojik dengenin sağlanması canlıların karşılıklı olarak hayatta kalabilmeleri ve varlıklarını sürdürebilmeleri için vazgeçilmezdir. Ekolojik dengeden ve biyolojik çeşitlilikten büyük oranda fayda sağlayan insanlar, Ekolojik dengenin ve biyolojik çeşitlilikten sorumludur. Ayrıca gelecek kuşaklara yaşanabilir bir dünya bırakabilmesi için gerekli özen gösterilmelidir.
Çözüm önerileri
1) Sürdürülebilir teknoloji üretimine yatırımlar teşvik edilmelidir.
2) Ticari ve konut binalar inşa edilirken mümkün olduğunca binalar sıfır emisyon veya sıfır atık elde etmeyi hedeflemelidir.
3) Atmosferdeki CO2 miktarını azaltmak için ormanlık alanlar artırılmalıdır.
4) Tarımsal örtü bitkilerinin kullanımı artırılmalıdır.
5) Toprak erozyonunu azaltmak için yağmur suyu akışı azaltılmalı ve oluşacak su kütlelerinin yakınına ağaçlar dikilmelidir.
6) Hükümetler, biyoçeşitliliğin korunmasıyla ilgili daha katı politikalar ve yasalar yapmalı ve bunları uygulamalıdır.
7) Canlıların yaşam alanlarının tahribatı durdurulmalı ve bu alanların restorasyonu teşvik edilmelidir.
8) Tabiatta biyoçeşitliliği arttırmak için istilacı türler azaltılmalıdır.
Kaynakça
1) Keleş, R., & Hamamcı, C. (1993). Çevrebilim. Ankara: İmge Kitabevi
2) İslam, B. (2000). Ekoloji Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Birleşik Yayıncılık.
3) Kelam açısından ekolojik denge. (2019). Şeyma Kaya. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü
4) Verma, A. K. (2018). Ecologicalbalance: An indispensableneedforhumansurvival. Journal of ExperimentalZoologyIndia. 2018c, 21(1), 407-409.
5) https://eponline.com/Home.aspx
