“O gökten su indirendir. İşte biz onunla her türlü bitkiyi çıkarıp onlardan yeşillik meydana getirir ve o yeşil bitkilerden, üst üste binmiş taneler, -hurma ağacının tomurcuğunda da aşağıya sarkmış salkımlar- üzüm bahçeleri, zeytin ve nar çıkarırız: (Her biri) birbirine benzer ve (her biri) birbirinden farklı. Bunların meyvesine, bir meyve verdiği zaman, bir de olgunlaştığı zaman bakın. Şüphesiz bunda inanan bir topluluk için ibretler vardır. (En’âm, 99)”
Geçen ayki yazımızda sonbaharda yetişen bazı meyve ve sebzelerin mucizevi faydalarını anlattık. Bu ayda aynı konuya devam edeceğiz.
Narın Faydaları:Nar Kur’ân-ı Kerîm’de adı geçen önemli bir meyvedir. Narın anti-kanser özelliği vardır. Özellikle meme ve prostat kanserini önler. Kolesterol düzenler ve kötü kolesterolü azaltır.Damarlarda oluşan kolesterol, kalp rahatsızlığı yaşayan insanların çoğunun temel sebebidir ve kalp krizi veya felç geçirme riski taşır. Nar kan basıncını kontrol eder. Tansiyon genellikle diğer kalp sorunlarına yol açar. Yapılan çalışmalarda nar suyunun testosteronu arttırdığı ve üreme sağlığı üzerinde olumlu etkileri olduğu gösterilmiştir. Doğurganlığı arttırır ve cinsel işlev bozuklukları azaltmada yardımcı olur. Eklem iltihabını azaltır. Mikropları azaltır, anti-bakteriyel özelliği vardır. Ayrıca nar suyu diş plağına karşı etkili olan çeşitli anti-viral özelliklere sahiptir. Narlarda bulunan lif, sağlıklı bir bağırsağın korunmasına yardımcı olur. Nar önemli bir antioksidandır, vücudumuz üzerinde olumsuz bir etkisi olan serbest radikallerle savaşırlar. Cildi gençleştirir. (anti-aging)
Turpun Faydaları: Geleneksel Çin tıbbında ateş, boğaz ağrısı, safra rahatsızlıkları ve iltihap gibi birçok durumu tedavi etmek için ilaç olarak kullanılan turp, C vitamini, folik asit bakımından zengindir. C vitamini içeriğinden dolayı soğuk algınlığı ve öksürükten korur ve bağışıklık sistemimizi geliştirir. Turp, antikanser özelliği bulunmaktadır. Lif bakımından zengin olduğu için kabızlığı önler. Yapılan çalışmalar turp suyunun gastrik dokuları koruyarak ve mukozal bariyeri güçlendirerek mide ülserlerini önlemeye yardımcı olabileceğini göstermiştir. Mukozal bariyer, mide ve bağırsaklarınızı düşmanca mikroorganizmalara ve ülserlere ve iltihaplanmaya neden olabilecek toksinlere karşı korur. Kalbimizin düzgün çalışmasını sağlayan antosiyaninler için iyi bir kaynaktır ve kardiyovasküler hastalıklar riskini azaltır. Doğal bir mantar önleyicidir. Çinko, potasyum, fosfor, magnezyum, bakır, kalsiyum, demir ve manganez gibi elementleri içerir. Potasyum sayesinde yüksek tansiyonu düşürür.
Karnabaharın faydaları: Kalori bakımından düşük, vitamin bakımından yüksek olan sağlıklı bir sebzedir. Bilhassa C ve K, Vitamin B6, Folat vitaminlerini içerir. Lif bakımından zengin olduğu için sindirim sağlığını arttırmaya yardımcı olur. Karnabahar, hücrelerimizi zararlı serbest radikallerden ve iltihaplardan koruyan önemli antioksidan kaynağıdır. Anti-kanser özelliği vardır. Kalori bakımından düşük için ve tokluk hissi verdiği için kilo vermeye yardımcı olur. Karnabaharda Kolin ve sülforafan bileşiği bol miktarda bulunur. Bu bileşikler çok az gıdada bulunur. Kolin vücutta birkaç önemli fonksiyona sahiptir. Kolin, hücre zarlarının bütünlüğünün korunmasında, DNA sentezlenmesinde ve metabolizmanın desteklenmesinde önemli bir rol oynar. Ayrıca beyin gelişimi ve sağlıklı bir sinir sistemi için gerekli olan nörotransmitterlerin üretilmesinde de rol oynar. Dahası, kolesterolün karaciğerde birikmesini önlemeye yardımcı olur. Yeterli kolin tüketmeyenlerde, bunama ve alzheimer gibi nörolojik hastalıklara ek olarak, karaciğer ve kalp hastalığı riski daha yüksektir. Kolin gibi başka önemli bir bileşik olan sülforafan’ın, kolon, meme, lösemi, pankreas ve prostat gibi kanserlere karşı koruyucu olduğu görülmüştür. Bununla beraber sülforafan’ın retina bölgesinin hassas dokularını, körlük, katarakt, maküler dejenerasyon ve daha fazlasıyla sonuçlanabilecek oksidatif strese karşı koruduğu gösterilmiştir. Yapılan hayvan çalışmalarında, sülforafan’ın şeker hastalığını önlendiği düşünülmektedir.
Pırasanın faydaları: K, A, C vitaminleri bakımından zengin olan pırasa, farklı kanser türlerine karşı koruyucudur. Kansere karşı koruyucu özelliği soğan ve sarımsakta bol miktarda bulunan bileşik olan Dialil trisülfid’ten kaynaklanmaktadır. Pırasadaki diğer önemli yapı kaempferol’dür. Kaempferolün antioksidan, antienflamatuar, antimikrobiyal, antikanser, antialerjik, kalp koruyucu, sakinleştirici, ağrı kesici, beyin koruyucu, şeker hastalığı önleyici, kemik erimesi önleyici gibi özellikleri vardır. Folat içerdiğinden dolayı hamile annelere özellikle tavsiye edilmelidir. Folat sağlıklı hamileliğin ve bebeğin büyüme gelişmesi için önemli bir bileşendir. Bunun yanı sıra pırasa erken doğum riskini de azaltır. İnülin içerdiğinden metabolizmayı hızlandırır ve kilo kaybına neden olur. Kolesterolü düzenler ve kötü kolesterolü düşürür. Mikroplarla savaşır, Grip ve Nezle’ye iyi gelir.
Kabak veya Bal Kabağının faydaları:Kabak etkileyici bir besin profiline sahiptir. Kabak, düşük kaloriye sahip olmakla birlikte vitamin ve mineraller bakımından zengindir. Bağışıklık sistemimizi güçlendirmeye yardımcı olabilecek A, E ve C vitaminleri demir ve folat kaynağıdır. Alfa-karoten, beta-karoten ve beta-kriptoksantin gibi antioksidanlar içerir. Bunlar serbest radikalleri yok ederek hücrelerinize zarar vermelerini engelleyen önemli bileşiklerdir. Serbest radikaller vücudunuzun metabolik süreci tarafından üretilen moleküllerdir. Vücudumuzdaki aşırı serbest radikaller, kalp hastalığı ve kanser de dâhil olmak üzere kronik hastalıklarla bağlantılı olan oksidatif stres adı verilen bir durum oluştururlar. Beta-karoten içeriği vücudumuza gerekli A vitamini sağlar. Araştırmalar, A vitamini eksikliğinin görme zorluğunun çok yaygın bir nedeni olduğunu gösterilmiştir. Dahası, kabak iştahımızı frenlemeye yardımcı olabilecek iyi bir lif kaynağıdır. Ayrıca, kabak cildimizin UV ışınlarına karşı savunmasını güçlendirdiği gösterilmiş lutein, zeaksantin, E vitamini ve daha birçok antioksidan içerir.
Armutun faydaları:Pektin lifli, hafif tatlı olan bir meyvedir. Pektin lifi sadece bir düzenleyiciden daha fazlasıdır; Suda çözünebilen ve kolesterolü düşürmeye yardımcı olan ve sindirim sağlığını artıran bir tür özel faydalı liftir. Armut önemli antioksidanlardan olan flavonoidler bakımından zengindir. Sağlıklı bir diyetin bir parçası olarak yenilirse, kilo verme konusunda yardımcı olabilir ve kanser, hipertansiyon, şeker ve kalp hastalığı gelişme riskini azaltır. Bakır ve potasyum, C vitamini bakımından zengindir. Armut ayrıca cildi gençleştirir. (anti-aging)
Ispanakın faydaları: Yeşil yapraklı yeşil bir sebzedir. A vitamini, C vitamini, K vitamini bakımından zengindir. C vitamini, cildin sağlığını ve bağışıklık fonksiyonunu destekleyen güçlü bir antioksidandır. K vitamini, kan pıhtılaşması için gereklidir. Ispanak Kalsiyum ve Demir içeriği yüksektir. Demir, vücudun dokularına oksijen getiren hemoglobin oluşturmaya yardımcı olur. Kalsiyum kemik sağlığı için gereklidir. Bu mineral aynı zamanda sinir sistemi, kalp ve kaslar için çok önemli bir sinyal molekülüdür. Ispanak yeme, göz sağlığına faydalıdır, oksidatif stresi azaltır, kanseri önlemeye ve kan basıncı düzeylerini düşürmeye yardımcı olur. Ispanak, aşağıdakiler dâhil olmak üzere birçok önemli bitki bileşenini içerir: (Lutein, Kaempferol, Nitratlar, Quercetin, Zeaksantin )
Lutein:Lutein, iyileştirilmiş göz sağlığına bağlıdır.
Kaempferol:Bu antioksidan, kanser ve kronik hastalık riskini azaltır.
Nitratlar:Ispanak, kalp sağlığını koruyan yüksek miktarlarda nitrat içerir
Quercetin:Bu antioksidan enfeksiyon ve inflamasyonu engelleyebilir. Ispanak, kuersetin en zengin besin kaynaklarından biridir.
Zeaksantin:Lutein gibi, zeaksantin de göz sağlığını iyileştirebilir.
Kaynakça:
1)Adhami, Vaqar Mustafa, Naghma Khan, and Hasan Mukhtar. “Cancer chemoprevention by pomegranate: laboratory and clinical evidence.” Nutrition and cancer 61.6 (2009): 811-815. 2)Aviram, Michael, and Leslie Dornfeld. “Pomegranate juice consumption inhibits serum angiotensin converting enzyme activity and reduces systolic blood pressure.” Atherosclerosis 158.1 (2001): 195-198.3)Casella, Sergio, et al. “The role of diallyl sulfides and dipropyl sulfides in the in vitro antimicrobial activity of the essential oil of garlic, Allium sativum L., and leek, Allium porrum L.” Phytotherapy Research 27.3 (2013): 380-383. 4)Azadzoi, Kazem M., et al. “Oxidative stress in arteriogenic erectile dysfunction: prophylactic role of antioxidants.” The Journal of urology 174.1 (2005): 386-393.5)Banihani, Saleem. “Radish (Raphanus sativus) and diabetes.” Nutrients 9.9 (2017): 1014. 6)Tang, Guangwen. “Spinach and carrots: vitamin A and health.” Bioactive foods in promoting health. 2010. 381-392. 7)Movahedian, Ahmad, et al. “Hypolipidemic activity of Allium porrum L. in cholesterol-fed rabbits.” Journal of medicinal foodc. 9. S. 1, (2006): 98-101.
