Zaman bir eylemin içinde geçtiği, geçmekte olduğu ya da geçeceği süre olarak tanımlanabilir. Zaman, önemli ve ender bulunan bir kaynaktır. Geri alınamaz, durdurulamaz ve arttırılamaz; herkes için 1 hafta 7 gün, 1 gün 24 saattir. Herkes için aynı olan zamanı herkes farklı şekillerde kullanmaktadır. Kimi, zamanı etkili kullanmakta kimi de boşa harcamaktadır. Zamanı etkili ve kendimize faydalı olacak şekilde verimli kullanmak için öncelikle zaman yönetimini öğrenmemiz gerekmektedir.
Zaman yönetiminde temel düşünce, günün her anının planlanması, yapılacak iş ve işlemlerin net bir şekilde belirlenmesi ve bu işlere ayrılacak zamanın tespit edilerek boşa harcanacak zamanın önüne geçilmesidir. Başarıya ulaşan veya ulaşamayan, çalışmalarının karşılığını alabilen veya alamayan insanlar arasındaki en önemli farklılık zamanlarını etkili ve verimli kullanmayı bilip bilmemelerinden kaynaklanmaktadır. Zamanı etkili ve verimli kullanmak özellikle günümüz insanı için büyük önem taşımaktadır. Çünkü hemen herkesin yapacak, yapması gereken ve yapmak istediği birçok işi var. Bu herkes için geçerli: bir öğrenci, bir öğretmen, bir davetçi, bir iş adamı, bir yönetici, bir ev kadını, bir işçi, bir memur…
Herkes için değerli ve geri alınması imkânsız olan zaman kavramını doğru kullanmak, birçok işimizi daha kısa sürede bitirmemize, birçok işe yetişebilmemize yardımcı olmaktadır. Zaman yönetiminde, önemli olan işleri iyi yapmaktan çok doğru işleri doğru zamanda yapmaktır. Peki, zamanımızı nasıl etkili ve verimli kullanabiliriz, bunun için ne yapmamız gerekir? Zamanı etkin kullanmak için;
- Zamanınızı Planlayın
Zaman boşa harcanamayacak kadar değerlidir. Zira boşa harcayacağımız her anımızdan dolayı Allah’ın biz kullarını hesaba çekeceğini Peygamber Efendimiz bizlere bildirmektedir. Muaz b. Cebel’in anlattığına göre, Peygamberimiz (sav) şöyle buyurmuştur:
“Kıyamet günü bir kul şu dört şeyden sorguya çekilmeden bir tarafa adım atamaz: Ömrünü nerde tükettiğini, gençliğini nerede eskittiğini, malını nerede kazanıp nerede harcadığını ve öğrendiği ilmiyle neler yaptığını…” Plansız ve programsız bir şekilde günü birlik yaşamak Müslümanın yaşam şekli olmamalı. Yaşadığı her dakikanın hesabının verileceği bilincinde olmalı ve ona göre bir hayat yaşamalıdır.
- Amaçlarınızı ve Hedeflerinizi Belirleyin
İnsan, hayatı uçsuz bucaksız denizlere benzer. Hani bir söz vardır “Rotası olmayan gemiye hiçbir rüzgâr yardım edemez.” Hayatımızdaki hedefler bize bir rota olarak geri döner. Rotamız, bu hayattaki hedefimiz belli değilse rüzgâr hangi yöne eserse o yönde ilerlemek zorunda kalırız fakat kendimize uzun vadeli veya kısa vadeli belli hedefler belirlersek bu yolda ilerler, önümüze çıkan tüm engelleri gücümüz nispetinde aşar, varmak istediğimiz hedefe er ya da geç ulaşırız. Her insanın kendisi için belirlemesi gereken uzun ve kısa vadeli hedefleri olmalı rotasını ona göre belirlemeli ve zamanlamasını iyi yapmalı ki, bir tek saati hatta dakikası boşa gitmesin.
- Zamanı Yönetmenize Engel Olan Durumlardan Kurtulun
Bizler ne yazık ki ticarette kaybettiğimiz bir liraya bile üzülüp, onu geri kazanmak için birçok çaba sarf ederken kaybettiğimiz ve bizim için bir liradan çok daha önemli olan bir dakika için ne yazık ki üzülmeyiz. Kişinin zamana nakitten daha fazla değer vermesi gerekirken nakit hayatımızın her anını kuşatmış adeta bizleri kendisine köle etmiş durumda. Müslümanın boşa harcayacak bir tek dakikasının bile olmaması gerekir; çünkü hepsinden hesaba çekileceğiz. Her sabah uyandığımızda, defterimiz 24 saatle doldurulur.
Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: Her sabah tanyeri ağarmadan iki melek şöyle der: “Ey Ademoğlu! Ben yeni bir günün ve senin davranışlarına şahidim, o halde beni en iyi şekilde kullan çünkü Kıyamet Günü’ ne kadar bir daha gelmeyeceğim.”Defterimiz her gün iftihar edilecek şeylerle doldurulmalıdır. Şimdi başlamaya hazır değilsek, iyi niyetlerimiz ne olursa olsun, yarın, gelecek hafta, 10 yıl sonra yine aynı şeye saplanıp kalacağız.
Kullanılmayan dakikalarınızı ne yaparsınız? Sözüm ona kayıp zamanlarınızı? Bu boş zamanlarınızın iyi kullanılmasıyla, kitapların okunabileceğinin, Kur’an ve hadis ezberlenebileceğinin ve belli dereceler kat edilebileceğinin farkında mısınız? Siz kardeşlerime bir tavsiyede bulunacak olursam zamanımızı yönetmemizde, hedeflerimize ulaşmamızda bizlere engel olan küçük ama bunu bir aya veya bir yıla yaydığımızda birçok zamanımızın boşa gitmesine sebep olan “Zaman İsraf Çizelgesi” oluşturarak zaman israfının önüne geçebiliriz.
Örneğin her iş günü bir saat ayırmak suretiyle yılda 260 saate kadar zaman kazanabilirsiniz, bu da 32,5 tam iş gününe denk gelmektedir. Bu zaman zarfında birçok şeyi başarabilirsiniz.
- Kur’ân’dan birçok sure ezberleyebilirsiniz,
- Hızlı okuma tekniklerini öğrenebilirsiniz,
- Özel bazı beceriler kazanabilirsiniz,
- Komşularınız içinde en güzel avluya sahip olabilirsiniz
- Yabancı dil öğrenebilirsiniz,
- Bir kitap yazabilirsiniz,
- Diploma alabilirsiniz,
- Ek gelir sağlayabilirsiniz
Boşa harcanan zamana duyulan pişmanlık eldeki zamanı iyi kullanmak için bir kuvvet olabilir. Eğer biz vakit israfından ve pişmanlıktan vazgeçersek, sahip olduğumuz zaman yeterli zamandır.
- Zaman Kazanmanın Yollarını Arayın
Dinlenmeye ve eğlenceye değil, zaman harcamaya karşı olmalıyız. Bu yüzden bizlere zaman kaybettirecek her şeyden uzaklaşmanın yollarını aramalı ve bulmalıyız. Zaman kazandıracak formüllerin arayışında olmalıyız. Zaman kazanmak için kısa bir liste oluşturacak olursak;
- Bilgi vermeden veya telefon etmeden asla bir arkadaşınızı ziyaret etmeyiniz.
- Randevu verirken her iki tarafın tam zamanı anladığından emin olunuz.
- Zamanınızı çalacak kadar düşüncesiz ve bencil olan insanlardan kaçınınız.
- Bir mektup ya da telefon görüşmesi ile halledebileceğiniz iş için bizzat yola çıkmayınız.
- Arabanıza benzin istasyonundan geçerken benzin doldurun. Bunun için özel olarak yola çıkmayın ve hiçbir durumda asla benzinsiz kalmayın; bu sizi düşüncesiz gösterecektir.
- Bir işiniz ya da alışverişiniz varsa, bütün maddeleri not edin ve tekrar gidip gelmemek için yapılacakları planlayın ve en kısa mesafeleri kullanın.
- Her sabah o gün yapılacak şeyleri yazarak planlayınız ve yaptıklarınızın üzerine çizik atınız.
- Boş zamanlarınızı okuma, ezberleme ya da yapıcı bir şeyler yaparak değerlendiriniz
- Cebinizde her zaman bir kalem ve bir kâğıt ya da küçük bir not defteri bulundurunuz ki, boş zamanlarınızda plan ve fikirlerinizi not edebilesiniz.
Abdulkadir ÇAPANAK
Kaynak:
Hişâm et-Tâlib, İslâm Tarihçilerine Eğitim Rehberi.
