Müslümanlar kendi İslami müesseselerine sahip olmadıkları için Batının eğitim ve basım araçlarının etkisinde kalarak batı yaşantısını taklit etmeye başlamışlardır. Müslümanların Batıyı taklit ettikleri şeylerden birisi de “tatil” anlayışıdır. Son yıllarda bu durum daha da artmıştır. Herhangi bir şeyi Batı menşeli olduğu için kabul etmek veya reddetmek yanlış olur. Yapılması gerekeni İslam ölçüleri ile ölçmektir. İslam’a uyuyorsa kabul etmek uymuyorsa reddetmek gerekir. Biz de yeni bir tatil arafesinde bulunduğumuz için tatilin (seyahatin) İslam’a uygun olabilmesi için nelere dikkat edilmesi gerektiğini ve günümüzdeki seyahatlerde var olan bazı yanlışları izah etmeye çalışırız inşallah.
İslam’da seyahatler şu gayeler için yapılır.
1. Cihâd için: İslam’da seyahat cihad için yapılır. Resûlullah (sav): “Muhakkak ümmetimin seyahati Allah yolunda cihad etmektir.” demiş.1
2. İlim için: İslam tarihi boyunca ilim için seyahatler yapılmış. Tabiin İmamlarından birisi Medine-i Münevvere’den Şam’a Ebu Derda’dan (r.a) bir hadisi öğrenmek için gitmiş.2
3. Ders ve ibret almak için: Allah (c.c) mealen şöyle buyurur: “Yeryüzünde gezip de kendilerinden öncekilerin sonunun nasıl olduğuna bakmadılar mı?”(3) bu ve buna benzer İslam’ın emrettiği diğer gayeler için de seyahat yapılır.
İslam’a göre Seyahat Adapları
1. Önce niyet etmek, zira niyet âdeti ibadete dönüştürür. Onun için seyahate çıkarken seyahatte yapılabilecek hayırlı şeylerin yapılmasına niyet edilmelidir. Resûlullah (sav) şöyle buyurmuştur: “Ameller (in kıymeti) niyetlere göredir. Herkese yalnız niyet ettiğinin karşılığı vardır…”4 Dolayısıyla seyahate (tatile) gayesiz çıkılmamalı. Ya sılayı rahim (akraba ziyareti) ya da Allah için sevdiği bir Müslüman kardeşini ziyaret etmek yahut da İslam’a davet etme, yardım etme gibi İslam’ın emrettiği bir gayeye yönelik olmalıdır.
2. Sefere çıkarken sefer duası okunmalıdır.5
3. Seferde yüksek yerlere tırmanırken tekbir getirilmeli inişlerde de tesbih yapılmalıdır.6
4. Sefere perşembe olmazsa pazartesi günü çıkılmalıdır.7
5. Konaklama duası okunmalıdır. Sahih bir hadiste Resûlullah (sav) demiş ki: “ Kim bir yerde konakladığında Allah’ın (cc) yaratığı tüm şeylerin şerrinden Allah’ın (cc) tam olan kelimelerine sığınırım” dese o yerde bulunduğu sürece hiç bir şey ona zarar veremez.8
6. Seyahate (tatile) çıkanların sayıları üç veya daha fazla ise başlarına bir emir tayin etmeleri gerekir.9 Sonra da bu emire de itaat etmeleri vacip olur.10
7. Seyahatin (tatilin) ciddi bir eğitime yönelik olması gerekir. İslami eğitimin, Ümmet için en önemli önceliği olduğu halde çoğu kişi buna zaman bulamadığından şikâyet ediyor. Tatil gibi bir fırsat olduğu halde bunu değerlendirmemek büyük bir vebal olur. Onun için ailelerin ve arkadaşların kendi içinde mutlaka eğitim programları düzenlemeleri gerekir.
Tatilde (Seyahatte) Terk Edilmesi Gereken olumsuzluklar
1. Siyonist ve diğer İslam düşmanlarının konaklama tesisleri tercih edilmemelidir. İslam düşmanlarına fayda sağlayacak işlerden uzak durulmalı. Şehit İmam Hasan El-Benna 21. vecibede şöyle demektedir: “… Durum ne olursa olsun bir kuruşun bile İslami olmayan ellere geçmemesi için dikkat edersin.”11
2. İçki, kumar, açık saçık kadınların karışık bulundukları yerlerden de uzak durulmalı. Özellikle aile ve çocukların böylesi yerlerde bulundurulması ciddi ahlaki bozukları beraberinde getirir.
3. Tatil yaparken kesinlikle uzak durulması gereken şeylerin başında israf gelir. İslam ümmetinin ekonomik hastalıklarının en büyüğü israftır. İslam bizi israfa karşı şiddetli bir şekilde uyardığı halde kapitalizm, israfı aramızda yaygınlaştırıp bizi bu hastalığa müptela etmiştir. Yakında yaz tatilinin başlamasıyla on binlerce Müslüman evlatları başıboş gezerken ya İslam düşmanlarının tuzağına düşüyor ya da kötü alışkanlıklara maruz kalıyor. Aynı şekilde ümmetin durumu ortada, nerdeyse dünya mültecilerinin tümü Müslümanlardandır. (Memleketimizde Suriyeli ve Iraklı kardeşlerimizin durumu ortada) Durum böyle iken nasıl oluyor da bir Müslüman maddi imkânlarını lüks yerlerde israf edip Ümmeti unutur. (İsraf konusunda En’am:141, Araf:31, İsra:29 ve Furkan:67. Ayetleri Fizilal Kur’an gibi bir tefsirde okunması tavsiye edilir. )
4. Seyahatlerde azaba uğramış olan kavimlerin eserleri ziyaret edilirken Allah’ın azabı hatırlanıp Allah’tan korkulmalı. Hz. Abdullah bin. Ömer (r.a) Resûlullah (sav) Tebuk gazvesinde helak olmuş Semud kavminin diyarından geçerken demiş ki:” Zalimlerin diyarlarından ağlayarak geçin ki onların başlarından geçen başınıza gelmesin.” Sonra acele edip oradan uzaklaşmış.12 İmam Ahmed’in Rivayetinde ise şu ek vardır: “Eğer ağlayamazsınız ağlamaklı olun.”13 onun için seyahat ederken kâfir ve azaba uğramış olanlara ait eserleri gezerken mutlaka Allah’ın (cc) onlara verdiği azabı düşünerek onların başına gelenlerden ders ve ibret alınmalı. Oralarda fazla durulmamalı ve ziyaret edilen yerler arasında böyle yerlerin olmamasına dikkat edilmelidir.
5. Tatile (sefere) çıkacak kadının, yanında mahremi olması gerekir. Resûlullah (sav) demiş ki: ”Bir kadın, mahremi olmadan sefere çıkmamalı.”14 Aynı şekilde bir kadın evden çıkarken yabancıların hissedecekleri koku sürmemesi gerekir. Resûlullah (sav) der ki:” Herhangi bir kadın yabancıların hissetmesi için koku sürerse büyük kötülük yapmış olur.”15
Kaynaklar
1.Ebu Davud sahih bir senedle rivayet etmiş no:(2486).
2.Ebu Davud: (3641),Tirmizi:(2877),Ahmed müsned: (21716).
3.Rum suresi ayet:9.
4.Buhari: (1),Müslim: (1907).
5.Sefer duası için bak. Büyük me’surat ve El Ezkar İmam Nevevi.
6.Buhari (3993),Ahmed müsned (14568).
7.Buhari (2979).
8.Müslim (6878),Ahmed müsned (27122).
9.Ebu davud (268).
10.İbni Hacer el heytemiHaşıyetulmenasıksh:69,Mektebe el-asriyye Beyrut(143).
11.Arapça er-Resail sh:281 nida yay.İstanbul 2015-05-28.
12.Buhari (3381).
13.Fethul bari (3381)noluhadis şerhc.7sh.342.
14.Buhari (1862),Müslim(3273).
15.Ebu Davud(4173),Tirmizi 2993),İmam Ahmed müsned(19578).
Salih Turgut
